Kleine wind-energie voor Nederland

Wegwijzer

• Deze pagina biedt informatie over wat kleine wind energie is en de houding van de overheid ten aanzien van kleine wind energie
• Voor particulieren op zoek naar informatie over kleine windturbines klik hier.
• Voor bedrijven en instellingen op zoek naar informatie over kleine windturbines klik hier.
• Voor product, prijs- en reseller informatie van kleine- en micro windturbines klik hier.
• Voor een (gemeentelijke) leidraad over de inzet en toelating van kleine wind installaties (KWI's) klik hier
• Voor informatie over windenergie en opbrengstfactoren klik hier.
• Voor technische informatie over windturbines klik hier.
• Wat is windenergie? Klik hier.

Haal de wind bij huis

Nederland is een land van windmolens. Windmolens zijn een van de drijvende krachten geweest achter de ontwikkeling van Nederland. De meeste oude windmolens zijn inmiddels erfgoed. 

Over de huidige generatie grote windturbines zijn de meningen verdeeld. Horizonvervuiling, geluidsoverlast en slagschaduw zijn veelgehoorde bezwaren.

Maar hoe je het wendt of keert. Nederland ligt op een plek in de wereld waar het, voornamelijk in de kustgebieden, behoorlijk waait. En de wind is een fenomenale duurzame energiebron. 

Van micro tot mega

Grote windturbines worden steeds groter. Van 125 meter en 5000 kW vermogen in 2013 naar volgens studies 250 meter en 20.000 kW vermogen in 2020. De onderlinge verhoudingen van deze grote windturbines geven een belangrijke variabele aan. Een verdubbeling van de rotordiameter, van 125 naar 250 meter, geeft namelijk circa 4 x zo veel vermogen, van 5000 naar 20.000 kW. Ofwel hoe groter, hoe efficienter!

Grote windmolens zijn kosten- en technisch efficienter dan kleine windmolens wat resulteert in een veel lagere kostprijs per kWh.  Ter vergelijking: een kWh opgewekt door een kleine windmolen kost vanaf 24 cent per kWh. Een kWh opgewekt door een grote windmolen kost 8 cent per kWh! 

De definitie van wat een kleine windmolen is en wat een grote windmolen is, is niet eenduidig, omdat ook de kleine windmolens steeds groter worden.

In 2011 in een Nederlandse richtlijn opgesteld met daarin een definitie voor het formaat van KWI's:

• De diameter van de rotor van de windturbine maximaal 7 meter bedraagt / mag bedragen.
• De maximale hoogte vanaf het maaiveld 15 meter of de ashoogte 8 meter (boven)op de bebouwing bedraagt / mag bedragen.
• Het vermogensbereik ligt tussen 0,5 kW en 6 kW.

De genoemde hoogtes leveren (altijd) discussie op. Voor elke windturbine geldt hoe hoger des te beperkter de eventuele hinder en des te beter de opbrengst. Zou dit niet beter 20 meter moeten zijn? Op daken van gebouwen waar turbulentie een rol kan spelen kan een maximale hoogte van 8 meter ongustig uitpakken. Voor meer details over het hoe en waarom van deze richtlijn klikt u op onderstaand document.

Naast grote en kleine windmolens is er nog een derde type windmolen, de micro windmolen. Van micro windmolens wordt verondersteld dat je er eventueel meerdere combineert om toch tot een behoorlijke opbrengst te komen. De micro-windmolen valt onder de definitie van kleine windmolens.

Micro-windturbines, veel kleintjes maken één grote

3 afbeeldingen. (Klik op de afbeeldingen om deze te vergroten)

De Nederlandse definitie is een andere dan bijvoorbeeld de Amerikaanse definitie van een kleine windmolen. Deze is een stuk 'groter' namelijk:

• Een kleine windturbine heeft een rotoroppervlakte van maximaal 200m2
• En een vermogen tot 100 kW (vergelijk NL 6kW)

Ontwikkeling windturbines groottes en vermogens en diverse typen windturbines

12 afbeeldingen. (Klik op de afbeeldingen om deze te vergroten)

Klein biedt kansen

De prestaties en technische betrouwbaarheid van kleine windmolens lopen sterk uiteen blijkt uit diverse testen. Daarbij komt dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld zonnepanelen er nog geen sprake is van massaproductie waardoor de aanschafkosten van kleine windmolens relatief hoog zijn. Kortom, het is enerzijds zaak het kaf van het koren te scheiden en anderzijds de promotie van kleine windmolens op de juiste wijze ter hand te nemen.

Kleine windmolens hebben voordelen. De betere kleine windmolens hoor je niet of nauwelijks. Ze vallen minder op door hun geringe hoogte en omvang. Kleine windmolens kunnen in theorie op veel plekken geplaatst worden. Zoals op daken van bij voorkeur hoge bedrijfsgebouwen en appartementencomplexen al dan niet gebroederlijk naast zonnepanelen.

Het is wel van groot belang per locatie te bepalen of de gemiddelde windsnelheid voldoende hoog is. Dat wil zeggen bij voorkeur gemiddeld minimaal 5,5 meter per seconde. Hoogte speelt hierbij een belangrijke rol. Minimaal 20 meter is een voorwaarde. Daarbij moet een windturbine minstens 10 meter hoger moeten zijn dan elk obstakel binnen een straal van 150 meter.

Voor een eerste inschatting van de windkansen op een locatie kijkt u op de windfinder pagina.

Houding Nederlandse overheid ten aanzien van kleine wind energie

De Nederlandse overheid is geen groot voorstander (meer) van kleine- en micro windmolens en stimuleert de aanschaf dan ook niet. Er is eveneens nog geen eenduidige regelgeving.

Wel loopt er een experiment voor de (vrije) plaatsing van kleine windturbine's in een aantal gemeenten:

• In de gemeenten Utrecht, Amersfoort, Houten, Woerden en Nieuwegein kunnen, in het kader van de experimenteerregeling van de Crisis- en Herstelwet, mini windturbines tot 10 meter - voorzien van het certificaat Kleinwind-keur - gemeten vanaf de voet, vrij geplaatst worden. Dit kan in door de gemeente nader aan te wijzen gebieden met een niet-gevoelige bestemming (zoals bedrijventerreinen). Deze laatste inperking is nodig in verband met veiligheidsoverwegingen en eventuele geluidsoverlast. In principe loopt het experiment 10 jaar en zal het worden begeleid door een evaluatiecommissie. Het doel is onder andere om te bezien welke regelgeving nuttig of juist overbodig is, zodat die eventueel kan worden aangepast. Voor meer informatie over dit experiment klik hier.
• De bekendste proeftuin voor windmolens in Nederland die gelegen was in Schoondijke is inmiddels gesloten. De Provincie Zeeland testte samen met Delta, Zeeuwind en de gemeente Sluis op het testveld in Schoondijke kleine turbines tot een tiphoogte van 15 meter. Uit de test blijkt: een kleine windturbine is financieel niet voldoende rendabel.
  • Debet hieraan zijn de beperkte windsnelheden (op veel lokaties), de hoge aanschafkosten (lage productie-aantallen) en een beter (goedkoper) alternatief: zonne-energie. Meer informatie over deze test kunt u vinden op deze pagina.

The Archimedes LIAM F1 Urban Windturbine: game changer?

In mei 2014 is de LIAM F1 Urban Windturbine gelanceerd. Volgens de uitvinders, de Archimedes Groep, geeft deze micro-windtubrine van het type spiral wind turbine (SWT) een bijzonder hoog rendement (90% van Betz maximum) en zou daarmee de kleine wind turbine / micro-windturbine definitief competitief kunnen maken. 

Meer video's van de LIAM F1 spiral wind turbine (SWT) klik hier.

Combineer

Het voordeel van het combineren van zonnepanelen en windmolens is een gelijkmatigere opbrengst gedurende het jaar. Als de zon schijnt waait het vaak minder en vice versa. In de zomermaanden is de zonopbrengst in Nederland ruim 80% hoger dan in de wintermaanden. In de wintermaanden is de windopbrengst in Nederland ruim 30% hoger dan in de zomermaanden. Daarbij waait het ook 's nachts.

Wind- en zonne-energie combineren kan dus een een win-win situatie opleveren.

Combineren van wind- en zonne-energie voor een betere balans

12 afbeeldingen. (Klik op de afbeeldingen om deze te vergroten)

Kleine windmolens aan het werk

Ter inspiratie. Kleine windmolens kunnen op veel plekken worden geplaatst. Elk hoog vrijstaand gebouw is een optie, maar denk bijvoorbeeld aan plaatsing op kassen voor de tuinbouw, in jachthavens (voor verlichting en walstroom), strandpaviljoens (tijdelijke opstellingen), als onderdeel van een laadpunt voor electrische auto's, of als onderdeel van zelfvoorzienende straatverlichting.

Maar natuurlijk ook gewoon op bijvoorbeeld een woning of woonboot. Want dat moet natuurlijk gewoon kunnen mits de windmolen aan de door de betreffende gemeente gestelde normen voldoet. Zoals formaat, geluidsproductie, veiligheid, plaatsing, etc.

Het plaatsen van een windturbine op een laag gebouw zoals een woonhuis in een stedelijk gebied is in de regel af te raden. De windturbine zal niet efficient werken.

Overzicht van windmolens op gebouwen en locaties

5 afbeeldingen. (Klik op de afbeeldingen om deze te vergroten)